Kalde Devleti

                      Resim: Kral Nabukednezar II.

Yeni Babil Krallığı(M.Ö. 625-539)

Babil Kral Listelerinin XI. Babil Sülalesi olarak isimlendirdikleri bu krallığa “Kalde Devleti” de denir. Oysaki Babilliler ile Kaldeliler aslında ayrı birer kavimdirler. Babilliler, uzak maziden beri Babil’de yerleşmiş Sami Amurrulu aileler ile Kaslar gibi Güney Mezopotamya’yı istila eden muhtelif kabilelerin birbiriyle karışmasından meydan gelmiş melez bir kavim idiler. Buna karşılık Kaldeliler, Güney Mezopotamya’nın bataklıklarla kaplı bölgesine yerleşmiş olan topluluktu. Bu yüzden Babil kentinde yaşayan Babilliler ile Kaldeliler arasında daimi bir rekabet vardı.

Asur kralı III.Salmanassar’dan itibaren Asur vesikalarında bu kabilelerin oturduğu güneydeki bataklık bölgeye Kalde memleketi denilmekte idi.

Asur Devleti’ni imparatorluk olma yolunda teşkilatlandıran III. Tiglat-Pileser (M.Ö. 745-727), geleneksel Babil politikasına da yeni bir yön vermişti. Babil kralı olan Nabu-nasır’ı bertaraf ederek kendisini Palu adıyla Babil kralı ilan etmişti. Böylece Babil’i doğrudan Asur himayesine almak suretiyle huzursuzlukları bitirmek istemişti.

Asur kralı II. Sargon’un Babil’i zaptından sonra Babil şehri, Asur İmparatorluğu yıkılıncaya kadar Asur’un bir eyaleti olarak varlığını sürdürecektir.

II.Sargon’un oğlu Sanherib zamanında isyan çıkmış ve eski Babil kralı Melodah-Baladan tekrar krallığı ele geçirmişti. Ancak Sanherib 9 ay sonra şehri geri aldı ve kardeşi Aşur-nadin-şumi’yi kral tayin etti. Kardeşi 6 ay sonra Elamlılar’a esir düşünce Sanherib büyük bit orduyla Babil’e yürüdü. Ancak Babil’i zapt edemedi ve krallık Muşezip-Marduk isminde bir Kaldelinin eline geçmişti. Sanherib, Babil’i Muşezip-Marduk’un 4. senesinde(M.Ö. 689) zapt edebilmiş ve şehri tamamen yakıp yıkmıştı.

Sanherib’in yerine geçen oğlu Asarhaddon zamanında, Babilliler ile Kaldeliler düşmanlığı bırakmış ve Asur boyunduruğundan kurtulmak için birlik olmuştu. Nitekim M.Ö. 612 yılında Babil valisi Nabu-polassar zamanında gittikçe güçlenen Medler ile birleşerek Asur İmparatorluğuna son verdiler.

Harran’a kaçan ve orada Mısır’ın desteği ile direnmeye çalışan son Asur kralı II. Asur-uballit’i, arkasından da Mısır ordularını M.Ö. 605 tarihinde yenen Babil kralı, böylece Mezopotamya’nın tek hâkimi olmuştur. Nabu-polassar’ın ölümü ile yerine oğlu II. Nabukadnezar (M.Ö. 605-562) geçmiştir.

Nabukednezar tahta çıktıktan sonra dört bir yana seferler yaparak bütün şehir devletlerini vergiye bağlamıştır. Mısır’a güvenen Yahuda Krallığı vergisini ödemeyi reddedince Nabukadnezar M.Ö. 597 yılında ordusunu buraya göndermiş, Yahuda Krallığını tekrar vergiye bağladığı gibi şehri yıkarak Süleyman peygamberin tapınağındaki hazinelere el koymuştur. 10 bin kadar Yahudi’yi de Babil’e sürmüştür. Sürgün edilenler arasında Eski Ahit’te peygamber olarak adı geçen Hezekiel de vardır.

Nabukadnezar’dan sonra tahta çıkan 4 kral hem güçsüz krallardı hem de saltanatları uzun sürmemişti. Nitekim Yeni Babil Devleti’nin son kralı Nabonidus siyasetle fazla ilgilenmemişti ve develtin yönetimini oğlu Bel-şar-usur’a bırakıp inzivaya çekilmişti. Ancak bu son kralın saltanatı uzun sürmemiştir. İran’da Medler’in yerini alan Persler bir süre sonra kralları II. Kiros’un yönetiminde Babil’i ele geçirerek (M.Ö. 539) ve tüm Mezopotamya’ya egemen olacaktır. Bu arada Pers Kralı Kiros, yaklaşık 50 yıldan beri Babil’de esaret hayatı yaşayan Yahudileri hürriyetine kavuşturacaktır.