Osmanlı Padişahlarının Vefat Sebepleri ve Hanedan Hastalığı

Resim.1 topkapi sarayinda mukaddes emanetlerin onunde padisah cenazelerinin yikandigi tenesir

Tarihçiler, padişahların ölüm sebebini ya saklamış, ya abartmış veya umumi kültür zaafı sebebiyle tam anlatamamıştır. Protein ağırlıklı beslenmenin neticesi olan nikris (gut, damla) hastalığı ailede irsîdir. Nikris, dolayısıyla ölümü hazırlayabilir. Ölüm sebepleri listesinde 60.dır. Bünyevîdir; rutubet ve sair dış tesirlerle alâkası yoktur. Hâlbuki Zigetvar’da ordugâhın bataklık yerde oluşu sebebiyle rutubetin Sultan Kanuni’nin hastalığını tahrik ettiği söylenir.  Sultan Fatih, 45 yaşından sonra ata binip inemezdi. Anlaşılıyor ki, nikristen, ilâveten romatizma, diyabete bağlı damar tıkanıklığı ile damar sertliği gibi hastalıklar da kastedilmektedir. Gut, böbrek kifayetsizliğine yol açarak öldürür.

PADİŞAH	YAŞ	VEFAT SEBEBİ
Osman Gazi	66	Gut.
Orhan Gazi	81	Evlat acısından doğan teessür ve ihtiyarlık çöküntüsü.
Sultan I. Murad	64	Kosova’da şehid.
Yıldırım Sultan Bayezid	43	Esaretinin 8. ayında geçirdiği astım krizinden vefat etti. Hastalığı için ateşli humma da denir. Rivayete göre “Sizi serbest bıraksam, kargaşayı önleyip iktidarı ele alabilir misiniz?” sözüne müsbet cevap vermesi üzerine telaşlanan Timur tarafından zehirlenmiştir. Bir başka rivayete göre Timur’un kendisini Semerkant’a götürmek istemesinden doğan teessür sebebiyle yüzüğünün kaşındaki zehri içerek intihar etmiştir.
Çelebi Sultan Mehmed	39	Edirne civarında atla gezerken nüzul (inme) isabet edip attan düşmüş veya yaban domuzu avında iken kalb krizi geçirmiş; saraya kaldırıldıktan bir gün veya bir müddet sonra vefat etmiştir. Şiddetli baş ağrısı veya dizanteri rivayetleri de vardır.
Sultan II. Murad	47	İnme geçirip üç gün hasta yattıktan sonra vefat etmiştir. Meriç üzerindeki Kirişçi adasına yaptığı seyahatte soğuk alıp hastalanarak vefat ettiği de söylenir.
Fatih Sultan Mehmed	49	Gut ve diyabete bağlı rahatsızlıklardan dolayı seferde Gebze’de vefat etmiştir. Venedik tarafından zehirlendiği de söylenir.
Sultan II. Bayezid	62	İhtiyarlık hastalığı sebebiyle Dimetoka yolunda vefat etti. Kendisini tahttan indiren oğlu Sultan Selim tarafından zehirlendiği de söylenir.
Yavuz Sultan Selim	50	Diyabet hastası olan padişahın iki omuzu arasındaki şirpençe (şarbon, antraks) çıbanının, kan zehirlenmesine (septisemi) yol açması sebebiyle seferde Çorlu’da vefat etti.
Kanuni Sultan Süleyman	72	İhtiyarlık çöküntüsüne; yorgunluk, gut, dizanteri, anjin ve inme eklendi. Bir haftalık bir hastalıktan sonra Zigetvar’da vefat etti.
Sultan II. Selim	50	İki aylık bir hastalık sırasında, yangından sonra yeni yapılan saray hamamını teftiş ederken ayağı kayıp yan üstü düştü. O yer göğerip karardı. Yatağına nakledilince de kuvvetli bir humma başlayıp, mide rahatsızlığı da eklenerek vefat etti.
Sultan III. Murad	49	Dört gün süren bir hastalıktan sonra mesâne (prostat) illetinden vefat etti.
Sultan III. Mehmed	37	Kalp krizi.
Sultan I. Ahmed	28	20 gün süren ateşli hummadan vefat etti.
Sultan I. Mustafa	47	Hal’inden 15 yıl sonra, muhtemelen geçirdiği bir sara nöbeti neticesinde vefat etti. Bir rivayette yeğeni Sultan IV. Murad tarafından idam edildi.
Sultan II. Genç Osman	18	Hal’inden 1 gün sonra isyancı yeniçerilerce boğduruldu.
Sultan IV. Murad	28	Beş senedir muztarip olduğu gut artarak, 14 gün yattıktan sonra vefat etti.
Sultan İbrahim	33	Hal’inden 10 gün sonra isyancılarca boğduruldu.
Sultan IV. Mehmed	51	Hal’inden 5 sene sonra zâtürreeden vefat ettiği zannedilmektedir.
Sultan II. Süleyman	50	İki senedir muztarip olduğu istiska (hydropisie, vücutta su toplanması) sebebiyle 14 gün ağır yattıktan sonra Edirne’de vefat etti.
Sultan II. Ahmed	52	İstiska hastalığından Edirne’de vefat etti.
Sultan II. Mustafa	39	Hal’inden 2 ay sonra mesâne tıkanması ve melankoli sebebiyle vefat etti.
Sultan III. Ahmed	63	Hal’inden 6 yıl sonra diyabetten vefat ettiği zannedilmektedir.
Sultan I. Mahmud	58	Ata binemeyecek vaziyette hasta olduğu halde Cuma selâmlığına çıktı. Namazdan sonra silahtar ağanın kolunda güçlükle yürüyerek ata bindirildi. Saray kapısından girişte maiyetinin kolları arasında basur kanaması veya kalb krizinden vefat etti.
Sultan III. Osman	58	Uyluğundaki lupus (kurt uru, deri veremi) çıkarıldıktan sonra rahatsızlandı. Donanmanın seferden dönüşünü seyretmek üzere Sarayburnu Kasrı’na çıktıktan sonra fenalaştı. Saraya dönüşte kan zehirlenmesinden (septisemi) vefat etti.
Sultan III. Mustafa	57	Rus Harbi sırasında Karasu faciası haberi üzerine sefere kalkıştı; ancak teessüründen inme indirerek vefat etti. Hastalığını, istiska, astım veya kalpte polip olarak verenler de vardır.
Sultan I. Abdülhamid	64	Rusların Özi kalesini alıp, halkını kılıçtan geçirdiği haberi üzerine teessüründen inme indirdi; sabaha karşı vefat etti.
Sultan III. Selim	47	Hal’inden 1 ay sonra isyancılarca hançerlendi.
Sultan IV. Mustafa	29	Hal’inden 2 ay sonra idam edildi.
Sultan II. Mahmud	53	Verem.
Sultan Abdülmecid	38	Verem.
Sultan Abdülaziz	46	Hal’inden 5 gün sonra isyancılarca intihar süsü verilerek bilekleri kesilmek suretiyle katledildi.
Sultan V. Murad	64	Hal’inden 18 sene sonra ailevî bir mesele yüzünden diyabet komasına girerek vefat etti.
Sultan II. Abdülhamid	76	Zâtürree.
Sultan V. Mehmed Reşad	74	Diabet.
Sultan VI. Mehmed Vahîdeddin	65	Kalp krizi.

Resim.2 sultan hamidin cenazesi 1918

Osmanlı Hanedan Hastalığı Nikris (Gut)

Fatih Sultan Mehmet başta olmak üzere Osmanlı hanedanından birçok sultan, ağır romatizmal ağrılar sonucu vefat etmişti. Bunun Kayı boyunda genetik olan “nikris” isimli hastalıktan kaynaklandığını artık biliyoruz. Halk dilinde “gut” veya “damla hastalığı”, tıpta “podagra”,  birçok tarihçi tarafından da “hanedan hastalığı” olarak adlandırılmıştır.

Fatih, iki yüz bin kişilik devasa ordusuyla doğuya sefere çıkmıştı sancıları giderek ağırlaşıyordu 3 Mayıs 1481 tarihinde Gebze’de Hünkâr Çayırı mevkiine gelindiğinde nikris hastalığından vefat etti. Kurucu Osman Gazi de aynı hastalıktan ölmüştü. Kayı boyunun genetik hastalığı olan Nikris, nasıl bir hastalıktı?“Nikris” ya da daha bilinen ismiyle Gut hastalığı, kandaki ürik asit artışı ile oluşur. Fazla olan bu ürik asitler, el ve ayak başparmağı öncelikli olarak eklemlerde birikerek ağrı ve iltihaba yol açar. Gününün büyük kısmını at üzerinde ve hareket içerisinde geçiren sultanların ne kadar büyük ağrılar çektiğini bir düşünsenize?  Romatizmal rahatsızlıklar arasında en şiddetli olanıdır. Aşırı kırmızı et tüketimi hastalığı tetiklemektedir. Nikris hastalarının, ürik asidin temel sağlayıcısı olan proteini tüketmemeleri gerekir.